Πολιτισμός

Σε μια σημαντική στιγμή για την εξέλιξη της προσπάθειας της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα γίνεται η Διεθνής Σύσκεψη των επί μέρους επιτροπών την Κυριακή 6 Οκτωβρίου στην Αθήνα.

Μετά τη συνάντηση που είχε ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού με τη γενική διευθύντρια της UNESCO τον Ιούλιο στο Παρίσι, κατά την οποία ο κ. Πάνος Παναγιωτόπουλος ζήτησε από την Ιρίνα Μπόκοβα να ασκήσει την προσωπική και θεσμική επιρροή της προκειμένου να δρομολογηθεί η διαδικασία της Διαμεσολάβησης με τη βρετανική πλευρά, ο κορυφαίος αυτός διεθνής πολιτιστικός οργανισμός απηύθυνε επιστολή προς τον Βρετανό Υπουργό Εξωτερικών κ. Ουίλιαμ Χαγκ, τη Βρετανίδα Υπουργό Πολιτισμού κα Μαρία Μίλερ και τον Διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου κ. Ρόμπερτ Νιλ Μακ Γκρέγκορ. Με την επιστολή αυτή οι Βρετανοί αξιωματούχοι ενημερώνονται επισήμως για το αίτημα της ελληνικής πλευράς να προχωρήσει η διαδικασία της Διαμεσολάβησης, ώστε να επιτευχθεί μια ρύθμιση της διαφοράς που αφορά τα Μάρμαρα του Παρθενώνα.

Αν η βρετανική πλευρά συμφωνήσει στη διεξαγωγή αυτής της διαδικασίας, θα είναι η πρώτη φορά που η UNESCO θα ενεργοποιήσει το θεσμό αυτό για την επίλυση πολιτιστικής διαφοράς μεταξύ δυο κρατών.

Το ζήτημα των Μαρμάρων του Παρθενώνα βρίσκεται σταθερά από το 1987 στην ημερήσια διάταξη κάθε διάσκεψης της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την Προώθηση της Επιστροφής Πολιτιστικών Αγαθών στις Χώρες Προέλευσής τους ή τον Επαναπατρισμό τους σε Περίπτωση Παράνομης Κτήσης.

Υπ’ αυτές τις συνθήκες, η Διεθνής Σύσκεψη των επιτροπών που θα γίνει την ερχόμενη Κυριακή στο Μουσείο της Ακρόπολης αποκτά βαρύνουσα σημασία.

Στη σύσκεψη θα συμμετάσχει ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Πάνος Παναγιωτόπουλος, ενώ θα εκπροσωπηθούν δια των προέδρων τους και άλλων μελών οι εθνικές επιτροπές της Κύπρου, της Γερμανίας, της Σουηδίας, της Βρετανίας, της Ελβετίας και της Αυστραλίας. Επίσης θα λάβουν μέρος και τα μέλη της ελληνικής Συμβουλευτικής Επιτροπής των Μαρμάρων του Παρθενώνα υπό τον πρόεδρο της Χριστόφορο Αργυρόπουλο.

Στη διάρκεια των εργασιών, που θα συντονίσει ο πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Ντέιβιντ Χιλ, θα γίνει ενημέρωση για τα βήματα των επιτροπών από την προηγούμενη συνάντηση των εκπροσώπων τους μέχρι σήμερα, επίσκεψη στην Ακρόπολη και ενημέρωση για τις εργασίες αποκατάστασης που συνεχίζονται στο μνημείο.

Τέλος, είναι αναμενόμενο ότι θα διαμορφωθεί και το νέο πρόγραμμα δράσης εν όψει και της διεθνούς Διακυβερνητικής Διάσκεψης της UNESCO, η οποία θα συνεδριάσει τον ερχόμενο Νοέμβριο στο Παρίσι. 

zougla

Εκπληκτικά ευρήματα πολιτισμού από μία πόλη μύθο, την οποία κατάπιε η Μεσόγειος Θάλασσα και θάφτηκε κάτω από τόνους άμμου και λάσπης, φέρνουν στο φως συνέχεια οι αρχαιολόγοι στην περιοχή της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου.

Το λιμάνι Θώνις - Ηράκλειο φέρεται να λειτουργούσε σαν μια «Αλεξάνδρεια πριν την Αλεξάνδρεια», μια υποχρεωτική πύλη εισόδου στην Αίγυπτο του 1.000 π.Χ. ενώ οι έρευνες αποκαλύπτουν απίστευτα διατηρημένα ναυάγια, άγκυρες, αγάλματα, χρήματα, και τεράστιες επιγραφές.
 

Η χαμένη πόλη που ήταν γνωστή ως Θώνις στους Αιγύπτιους και Ηράκλειο στους Ελληνες ανακαλύφθηκε το 2000 από τον Γάλλο αρχαιολόγο Φρανκ Γκοντιό και έπειτα από 13 χρόνια επίπονων ανασκαφών χιλιάδες ευρήματα έρχονται στο φως.
 

Μέχρι τώρα έχουν βρεθεί περισσότερα από 64 ναυάγια, 700 άγκυρες, χρυσά νομίσματα, «βάρη» από την Αθήνα (είναι η πρώτη φορά που βρέθηκαν σε Αιγυπτιακό έδαφος) και τεράστιες επιγραφές γραμμένες στα αρχαία ελληνικά και αιγυπτιακά αναδεικνύοντας τη σπουδαία εμπορική σημασία της πόλης.

atia-ufo

Ύστερα από δέκα χρόνια «σιωπής» και αφού ολοκληρώθηκαν οι απαραίτητες εργασίες ανακαίνισης, το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά ανοίγει τις πύλες του στο κοινό και σηκώνει αυλαία. 

Τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν την Τρίτη 22 Οκτωβρίου, παρουσία του προέδρου της Δημοκρατίας, Κάρολου Παπούλια, και του πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά. 

Η τελετή θα πλαισιωθεί από καλλιτεχνικές εκδηλώσεις εξαήμερης διάρκειας.

Το ιστορικό θέατρο που εγκαινιάστηκε ακριβώς πριν από 118 χρόνια, επί δημαρχίας Θεόδωρου Ρετσίνα, έχει φιλοξενήσει παραστάσεις των σημαντικότερων Ελλήνων σκηνοθετών (Ροντήρη, Κουν, Σολομού, Σεβαστίκογλου, Ευαγγελάτου, Μινωτή κ.α.), ενώ στη σκηνή του έχουν εμφανιστεί μερικές από τις μεγαλύτερες μορφές του ελληνικού θεάτρου (Ταβουλάρης, Αρνιωτάκης, Κυβέλη, Κοτοπούλη, Παξινού, Μινωτής, Βεάκης, Λογοθετίδης, Κατράκης, Χορν, Λαμπέτη, Αρώνη, Καρέζη κ.α). Γι αυτό και η τωρινή προσμονή για τη «δεύτερη ζωή» του από τους ανθρώπους της θεατρικής οικογένειας είναι μεγάλη, μαζί και οι προσδοκίες.

«Με πίστη, όραμα και αντοχή διεκδικώ το Δημοτικό Θέατρο να βρει τη θέση του στην πόλη, να γίνει μοχλός δημιουργίας και σχεδιασμού για την πολιτιστική αναγέννηση της πόλης του Πειραιά και σημείο συνάντησης των πολιτών της. Υπάρχουν υψηλές προσδοκίες, μένει να δούμε πώς θα ανταποκριθεί ο κόσμος» δήλωσε ο καλλιτεχνικός διευθυντής, Τάκης Τζαμαργιάς. 

Πρόθεση του -όπως είπε- είναι, παρά τη στενότητα χρόνου και στο πλαίσιο της μονοετούς θητείας του, το πρόγραμμα να έχει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που αναλογούν στη μεγαλοσύνη του χώρου.

«Το Δημοτικό Θέατρο είναι η σημαία Πολιτισμού του Πειραιά μας, όπως ο Πολιτισμός είναι η σημαία της Ελλάδας. Είναι το σύμβολο της ελπίδας και της αισιοδοξίας στην εποχή του γκρίζου και της κρίσης. [...] Σηματοδοτεί την ιστορία της πόλης μας, τη δυναμική του Πειραιά, την επανεκκίνηση της Ελλάδας. Φιλοδοξία και στόχος μας είναι να αγκαλιάσουν το Δημοτικό Θέατρο όλοι οι Έλληνες» είπε ο δήμαρχος Πειραιά, Βασίλης Μιχαλολιάκος.

Η θεματική του για φέτος επικεντρώνεται, στην αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική του ιστορία ως αντανάκλασης της ιστορίας της πόλης και του λιμανιού της.

«Επιδιώκουμε έναν ζωντανό χώρο, ένα λιμάνι στον πολιτισμό με στοχευμένες δράσεις πολλαπλών κατευθύνσεων, με γεγονότα για όλες τις ηλικίες με έμφαση κυρίως στους νέους, που να λαμβάνει σοβαρά υπόψη του την εντοπιότητα, αλλά και χωρίς να περιορίζεται σε αυτήν, προβάλλοντας όλες τις μορφές τέχνης με προεξάρχουσα την τέχνη του Διονύσου» είπε ο κ. Τζαμαργιάς.

Βίντεο, μουσική, θέατρο, τραγούδια, έκθεση φωτογραφίας περιλαμβάνονται στον εξαήμερο εορτασμό των εγκαινίων που επιμελείται ο Φωκάς Ευαγγελινός, ενώ η σκηνογράφος Εύα Νάθενα έχει αναλάβει την εικαστική επιμέλεια της εκδήλωσης.

«Δρόμοι του Πειραιά» είναι ο τίτλος της παράστασής του Φ. Ευαγγελινού, με την οποία το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, ανοίγει την αυλαία του με τη συμμετοχή γνωστών ηθοποιών, ανάμεσά τους ο Γιάννης Μπέζος, η Ελένη Κοκκίδου, ο Δημήτρης Λιγνάδης και ο Γιάννης Ζουγανέλης.

Έκαστος θα πει κι ένα τραγούδι για τον Πειραιά, διασχίζοντας μουσικά έναν αιώνα, περνώντας από ένα απόσπασμα οπερέτας σε λαϊκά ακούσματα, κι από «Τα παιδιά του Πειραιά» του Μάνου Χατζιδάκι στα «Λιμάνια» της Ευανθίας Ρεμπούτσικα.

Σημειώνεται ότι αμέσως μετά τα εγκαίνια η παράσταση θα επαναληφθεί από τις 24 έως και τις 27 Οκτωβρίου.

Ρεπερτόριο 2013-2014

Η «Ιλιάδα» του Στάθη Λιβαθινού θα είναι από τις πρώτες παραγωγές που θα φιλοξενηθούν στη σκηνή του θεάτρου. 

Μια φορά την εβδομάδα, κάθε Τετάρτη πρωί, η παράσταση του ομηρικού έπους θα απευθύνεται αποκλειστικά σε μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων.

Για τη συνέχεια προγραμματίζονται: η όπερα για «Νεανικά Αυτιά» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής «Το Μαγικό Βιολί» σε σκηνοθεσία Νίκου Ξανθούλη, η παράσταση του Θεάτρου του Νέου Κόσμου με τίτλο «Η ρομαντική μου ιστορία» σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου και η τρίπρακτη οπερέτα σε μουσική και λιμπρέτο του Θεόφραστου Σακελλαρίδη «Η κόρη της Καταιγίδος» που είχε παρουσιαστεί το 2011 στο Φεστιβάλ Αθηνών.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένονται τον Ιανουάριο ο «Άμλετ» του Σέξπηρ σε ένα «one man show» από τον Αιμίλιο Χειλάκη σε μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά και τον Φεβρουάριο η παράσταση «Μαμά η ζωή είναι αγρίως απίθανη» σε σκηνοθεσία Αγγελας Μπρούσκου.

Μέσα στον χειμώνα του 2014 μεταξύ άλλων σχεδιάζεται και η συμπαραγωγή με το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας και τον Θόδωρο Αμπαζή της «Όπερας της Πεντάρας» των Μπρεχτ-Βάιλ.

Έχουν κληθεί, επίσης για να συνεργασθούν με το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και η ομάδα «Οι Όπερες των Ζητιάνων». Τον Ιούνιο σε συνεργασία με το φεστιβάλ Αθηνών θα πραγματοποιηθεί και ένα αφιέρωμα στον Γιάννη Τσαρούχη υπό τον τίτλο «Τρωάδες».

Από μουσικής πλευράς τώρα, το «παρών» θα δώσει η Καμεράτα με συναυλίες τις μέρες των Χριστουγέννων (23, 27/12).

Στη διάρκεια της χρονιάς θα πραγματοποιηθούν συναυλίες μεγάλων συνθετών (Θεοδωράκη, Ξαρχάκου, Παπαδηµητρίου) καθώς και μουσικοί κύκλοι µε την συνεργασία της Καµεράτας και της ΚΟΑ.

Τέλος, ανάμεσα στους στόχους είναι το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά να γίνει το κέντρο παράλληλων δράσεων που θα εξαπλωθούν σε όλη την πόλη από το Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, ως τις προβλήτες του ΟΛΠ, και τον Σταθµό Τρένων ΟΣΕ.

Ανάμεσα σε αυτές συγκαταλέγεται και η παράσταση- παρέµβαση του Εθνικού Θεάτρου «Αντιγόνη» του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Τ. Τζαµαργιά.

Σε ό,τι αφορά τις τιμές, ο Τάκης Τζαμαργιάς ανέφερε ότι τα εισιτήρια θα κινούνται από 8 έως 18 ευρώ, ενώ τις Πέμπτες το εισιτήριο θα είναι πιο φθηνό.

Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Το Βυζάντιο «ταξιδεύει» με... διαβατήριο την τέχνη του στην Ουάσινγκτον. Και όχι όπου κι όπου, αλλά στο μεγαλύτερο πολιτιστικό ίδρυμα της αμερικανικής πόλης, την Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσινγκτον, που βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τον Λόφο του Καπιτωλίου, έναν οργανισμό ο οποίος για πρώτη φορά «υποκλίνεται» στο μεγαλείο των βυζαντινών αριστουργημάτων, αποφασίζοντας να αφεθεί στην ορμητική δύναμη ενός πολιτισμού που διαδραμάτισε σημαίνοντα ρόλο στην παγκόσμια Ιστορία.

Η έκθεση, που φέρει τον τίτλο «Ουρανός και Γη. Η τέχνη του Βυζαντίου από ελληνικές συλλογές» (Heaven and Earth, Art of Byzantium from Greek Collections», θα εγκαινιαστεί επισήμως στις 2 Οκτωβρίου, ωστόσο θα ανοίξει τις πύλες της για το κοινό λίγες ημέρες αργότερα, στις 6 του ίδιου μήνα. Περισσότερα από 180 έργα, όπως ψηφιδωτά, εικόνες, γλυπτά, κεραμικά, τοιχογραφίες, χειρόγραφα, κοσμήματα καθώς και λειτουργικά και οικιακά σκεύη, περιμένουν υπομονετικά να πάρουν τις θέσεις τους στις προθήκες για τις ανάγκες της παρουσίασης που χαρακτηρίζεται για την Πινακοθήκη «εικαστικό γεγονός» της χρονιάς.

Βέβαια το ίδιο ισχύει και για εμάς, καθότι η εν λόγω έκθεση αποτελεί, εκτός από μια μεγάλη πολιτιστική πρόκληση, και μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για προβολή της χώρας μας στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού.

Η διοργάνωσή της γίνεται από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού αλλά και το Μουσείο Μπενάκη, ενώ με έργα τους συμμετέχουν μεγάλα εγχώρια μουσεία και συλλογές, καθώς και το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας.

Να σημειωθεί δε ότι μετά την ολοκλήρωσή της στην Ουάσινγκτον, στις 2 Μαρτίου του 2014 η έκθεση θα μεταφερθεί στη Βίλα Γκετί του Μουσείου Ζαν Πολ Γκετί στο Μαλιμπού του Λος Αντζελες, όπου θα παραμείνει έως και τον Αύγουστο του 2014.

Το πλούσιο αυτό αφιέρωμα στην Πινακοθήκη -έχει μέση ετήσια επισκεψιμότητα 6.000.000-8.000.000 ανθρώπους- καλύπτει μια μακρά περίοδο που ξεκινάει από τις απαρχές της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας το 330 μ.Χ. και φτάνει έως την Αλωση του 1453, ενώ για την καλύτερη κατανόησή του από τους επισκέπτες θα είναι διαρθρωμένο σε πέντε θεματικές ενότητες.

Η πρώτη, που τιτλοφορείται «Από τον αρχαίο στον βυζαντινό κόσμο», μιλάει μέσα από τα εντυπωσιακά εκθέματά της για τη μετάβαση από την αρχαιότητα στους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους. Εδώ οι επισκέπτες θα μπορούν να θαυμάσουν αντιπροσωπευτικά έργα γλυπτικής και περίτεχνα ψηφιδωτά, μέσα από τα οποία καταδεικνύεται με τον πλέον πασιφανή τρόπο πώς ο αρχαίος κόσμος -τουλάχιστον για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, συνυπήρχε με τον νέο χριστιανικό. Μεταξύ των εκθεμάτων που φιλοξενούνται στην εν λόγω ενότητα είναι το τραπεζοφόρο «Ο Ορφέας με τη λύρα του μαγεύει τα ζώα» του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, αλλά μια επιβλητική προτομή αξιωματούχου που δάνεισε το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Ο (εντυπωσιακός) αργυρός σταυρός και η ψηφιδωτή εικόνα της Παναγίας

Τον «θρησκευτικό βίο» αναδεικνύει η δεύτερη θεματική ενότητα της πλούσιας έκθεσης, η οποία επιχειρεί να προβάλλει τη χριστιανική ταυτότητα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέσα από βασικές και ιδιωτικές εκφάνσεις του δημόσιου και του ιδιωτικού βίου. Αλλωστε η επίδραση της επίσημης θρησκείας του κράτους στη διαμόρφωση της πολιτικής ιδεολογίας του αλλά και η στενή σχέση του με την Εκκλησία ήταν καταλυτικές, κάτι που άλλωστε φανερώνεται με την παρουσίαση μιας σειράς πολύτιμων χρυσών νομισμάτων.

Εκτενής αναφορά γίνεται και στον τρόπο άσκησης της δημόσιας λατρείας μέσα από μια μεγάλη γκάμα εκθεμάτων. Εδώ θα μπορεί να δει κανείς γλυπτά αρχιτεκτονικά μέλη, φορητές εικόνες, μεγαλειώδη εικονογραφημένα χειρόγραφα αλλά και λειτουργικά υφάσματα, όλα τους αναπόσπαστα αντικείμενα ενός βυζαντινού ναού. Χαρακτηριστικό είναι ότι χάρη σε αυτά επιχειρείται να τονιστεί η υψηλή τέχνη των εργαστηρίων της Κωνσταντινούπολης, ενώ παράλληλα αναδεικνύεται η ιδιαίτερη καλλιτεχνική φυσιογνωμία σημαντικών αστικών κέντρων της Ελλάδας όπως η Θεσσαλονίκη, η Βέροια αλλά και η Καστοριά.

Σε αυτήν τη θεματική έχει ενταχθεί και ο εντυπωσιακός αργυρός σταυρός λιτανείας που χρονολογείται από τον 10ο αιώνα και προέρχεται από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη, αλλά και η Παναγία «η Επίσκεψις», μια εκπληκτική ψηφιδωτή εικόνα από τα τέλη του 13ου αιώνα.

Πρόκειται για ένα ιερό κειμήλιο του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου της Αθήνας, το οποίο απεικονίζει τη Θεοτόκο να κρατεί τον μικρό Χριστό με το δεξί της χέρι, ενώ με το αριστερό τον ικετεύει για τη σωτηρία των ανθρώπων. Χαρακτηριστικό είναι ότι η εν λόγω εικόνα προέρχεται από την Τρίγλια της Βιθυνίας, κοντά στην Κωνσταντινούπολη, και κατέληξε στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο ως ένα από τα «Κειμήλια Προσφύγων» που έφθασαν στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922) και την ανταλλαγή των πληθυσμών (1923).

Η βυζαντινή σκέψη κυριαρχεί στον τρίτη ενότητα, που έχει τίτλο «Η πνευματική ζωή». Μια σειρά από πολυτελή χειρόγραφα υπογραμμίζει την απόλυτη υπεροχή της ελληνικής γλώσσας, εκθέτοντας ταυτόχρονα και βασικές πτυχές της πνευματικής ζωής του Βυζαντίου. Ως γνωστόν άλλωστε, εκτός από τα θρησκευτικά κείμενα, στα βιβλιογραφικά εργαστήρια της Πόλης οι υπάλληλοι συνήθιζαν να αντιγράφουν και κείμενα των Ελλήνων κλασικών καθώς και επιστημονικά έργα που διαδραμάτισαν σπουδαίο ρόλο στην διάδοση της αρχαιοελληνικής παιδείας.

Μεταξύ των κειμένων που θα θαυμάσει κανείς στην έκθεση της Ουάσινγκτον είναι και ένα μοναδικά εικονογραφημένο χειρόγραφο του 14ου αιώνα, «Το μυθιστόρημα του Μεγάλου Αλεξάνδρου». Το κειμήλιο αυτό ανήκει στις συλλογές του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας. Η ενότητα συμπληρώνεται με φορητές εικόνες, οι οποίες έχουν προέλευση τα καλλιτεχνικά εργαστήρια της Κωνσταντινούπολης.

Οικιακός εξοπλισμός,κοσμήματα και γλυπτά

Αφιερωμένη στις «Χαρές της ζωής» είναι η τέταρτη θεματική, στην οποία ξετυλίγονται ποικίλες όψεις της καθημερινότητας στο Βυζάντιο, μια σημαντική πτυχή που παραμένει σχετικά άγνωστη στο διεθνές κοινό.

Στην αρχή αυτής της ενότητας παρουσιάζεται ο ιδιωτικός χώρος των Βυζαντινών με ενδεικτικά αντικείμενα του εξοπλισμού αλλά και διακοσμητικά είδη από το εσωτερικό των κατοικιών τους. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται και στον ατομικό καλλωπισμό, με την επίδειξη βυζαντινών κοσμημάτων που ξεχωρίζουν για την ποικιλομορφία, τη σχεδιαστική λεπτότητα και την τεχνική αρτιότητά τους, ενώ παρουσιάζονται και κάποια σπάνια δείγματα....αξεσουάρ από τους αριστοκράτες της βυζαντινής κοινωνίας.

Ανάμεσα στα πλέον αντιπροσωπευτικά εκθέματα της εν λόγω ενότητας είναι ένα επιβλητικό χρυσό περιδέραιο με πολύτιμους λίθους του 4ου αιώνα μ.Χ (από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης), αλλά και ένα ζευγάρι χρυσών ενωτίων -κοινώς σκουλαρίκια- από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη.

Η πέμπτη και τελευταία ενότητα, «Το Βυζάντιο μεταξύ Ανατολής και Δύσης», παρουσιάζει τις γόνιμες επιδράσεις που δέχτηκε η βυζαντινή τέχνη από τον πολιτισμό των λαών με τους οποίους συναντήθηκε κατά τη μακρόχρονη πορεία της. Πιο συγκεκριμένα, στο πρώτο μέρος ο φιλίστωρ επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να θαυμάσει αρχιτεκτονικά γλυπτά και κοσμήματα που φέρουν έκδηλες τις επιρροές από τον περσικό και τον αραβικό πολιτισμό. Στο δεύτερο μέρος, από την άλλη, φιλοξενούνται πολύτιμα εκκλησιαστικά σκεύη, τοιχογραφίες και φορητές εικόνες, που αποκαλύπτουν με σαφήνεια πώς ο δυτικός κόσμος επηρέασε την καλλιτεχνική έκφραση του Βυζαντίου.

Γιώτα Βαζούρα

Εκτελούνται μεταφορές βυζαντινών ευρημάτων όχι μόνο για το Μετρό Θεσσαλονίκης, αλλά και για το Μετρό της Κωνσταντινούπολης.

Μεταφέρθηκαν από το Γενί Καπί, όπου έχουν βρεθεί εδώ και οκτώ χρόνια, τα 37 βυθισμένα πλοία στο πάλαι ποτέ λιμάνι του Θεοδοσίου, απ' όπου περνάει η νέα σιδηροδρομική γραμμή.

«Το σκάφος αυτό είναι ένα είδος χρονοκάψουλας. Το βρήκαμε με όλο του το φορτίο μέσα» λέει η αν. καθηγήτρια Ισίλ Οσαϊζάτ «Το σκάφος αυτό είναι ένα είδος χρονοκάψουλας. Το βρήκαμε με όλο του το φορτίο μέσα» λέει η αν. καθηγήτρια Ισίλ Οσαϊζάτ «Το παλαιότερο βυθισμένο πλοίο που βρέθηκε είναι περίπου 1.500 ετών, ενώ όλα έχουν υποστεί φθορές από τις δυνάμεις της φύσης» είπε ο επικεφαλής του Τμήματος Ναυτικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης και του σχετικού περί βυθισμένων πλοίων προγράμματος του Γενί Καπί, Ουφούκ Κοτζαμπάς, ανακοινώνοντας την ολοκλήρωση των ερευνών στη θέση αυτή, προκειμένου να συνεχιστεί η εργολαβία.

Για την αποκατάσταση των βυζαντινών πλοίων, που είναι πλέον και το ζητούμενο, γιατί δεν έχουν βρεθεί πουθενά τόσα πολλά μαζί, ανέφερε πως «θα είναι μια ευαίσθητη και μακροχρόνια διαδικασία. Τα πλοία θα ενισχυθούν, με χημικές ουσίες, και θα μπορούν να φιλοξενούν τους επισκέπτες τους». Εξέφρασε επίσης την πεποίθηση ότι «η ανεκτίμητη αυτή συλλογή που τράβηξε την προσοχή τόσο της κοινής γνώμης όσο και του επιστημονικού κόσμου κατά την ανασκαφή αναμένεται να ενισχύσει πολύ τον πολιτιστικό τουρισμό της Τουρκίας».

Σε αυτή την ανασκαφή, που ήταν μία από τις μεγαλύτερες που έγιναν τα τελευταία χρόνια στην Τουρκία, έχουν βρεθεί εκτός των πλοίων 10.000 αντικείμενα, καθώς ήταν ένα από τα σπουδαιότερα λιμάνια της πρωτεύουσας του Βυζαντίου. Το αρχαιολογικό αυτό σύνολο συνιστά τη μεγαλύτερη συλλογή μεσαιωνικής ναυσιπλοΐας στον κόσμο.

Οι μελέτες για το πολύτιμο αυτό ανασκαφικό υλικό βρίσκονται σε εξέλιξη είπε ο κ. Κοτζαμπάς, επισημαίνοντας ότι τα ευρήματα στο Γενί Καπί έχουν εμπνεύσει άλλα συναφή προγράμματα, όπως το «LIMEN: πολιτιστικά λιμάνια από το Αιγαίο στη Μαύρη Θάλασσα», το οποίο στοχεύει να δημιουργήσει έναν κατάλογο αντικειμένων πολιτισμού σε πολλές παράκτιες πόλεις του Αιγαίου και της Μαύρης Θάλασσας. Το κέντρο των επιστημονικών εργασιών που παρήχθησαν ήταν φυσικά η Κωνσταντινούπολη, ενώ ξεκίνησαν ήδη κάποια πιλοτικά έργα στην Πόλη για να προωθήσουν ένα δίκτυο πολιτιστικού τουρισμού που δημιουργείται.

Το πρόγραμμα έχει χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση με 1,2 εκατ. ευρώ και θα διαρκέσει δύο χρόνια. Ενα από τα έργα του προγράμματος θα είναι και η κατασκευή ενός πιστού αντιγράφου βυθισμένου πλοίου από αυτά που βρέθηκαν σε αυτή την ανασκαφή. Εχει επιλεγεί το σκάφος υπ. αριθμόν 12, γιατί είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα, σύμφωνα με την υπεύθυνη της ανακασκευής του πλοίου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ισίλ Οσαϊζάτ. «Το σκάφος αυτό είναι ένα είδος χρονοκάψουλας όπως το βρήκαμε, με όλο το φορτίο που μετέφερε. Αυτό το δεκάμετρο σκαρί θα ξανανοίξει πανιά στον Μαρμαρά ύστερα από περίπου 1.000 χρόνια».

Η κατασκευή του υπολογίζεται να έχει ολοκληρωθεί σε ένα εξάμηνο. Εχουν άλλωστε αναπτύξει εμπειρία στην κατασκευή αντιγράφων αρχαίων πλοίων μετά το πρώτο που κατασκεύασαν, το οποίο παρουσιάστηκε μαζί με το σχετικό βίντεο στην έκθεση που οργάνωσε το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης της Ντόλλης Γουλανδρή στο Μουσείο Σακίπ Σαπαντζί στον Βόσπορο με τίτλο «Κυκλάδες - δυτική Μικρά Ασία».

Στην εκπληκτική αυτή έκθεση είχαμε δει το ακριβές αντίγραφο ενός προϊστορικού πλοίου όπως αυτό απεικονίζεται σε ένα τηγανόσχημο ελληνικό αγγείο. Το ξύλινο προϊστορικό σκαρί, με τα κατάλληλα φωτιστικά εφέ έμοιαζε να πλέει στα νερά του Αιγαίου. Είχε μήκος 14 μέτρων, και κατασκευάστηκε από το Ερευνητικό Κέντρο Ενάλιας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Αγκυρας στο πλαίσιο του «Προγράμματος επανεκκίνησης των κυκλαδικών πλοίων». Το «χτίσιμό» του έδειχνε ότι τα κυκλαδικά πλοία κατασκευάζονταν όπως και τα ιστιοπλοϊκά σήμερα, χωρίς συνδετικά υλικά και καρφιά. Εκμεταλλεύονταν την ιδιότητα του ξύλου να φουσκώνει όταν έρχεται σε επαφή με το νερό.

ενετ