Πολιτισμός

Η Ευαγγελία Μπαλτά είναι Ιστορικός, εργάζεται στο Εθνικό Ίδρυμα Μελετών και έχει ηγετική θέση στην μελέτη των λεγόμενων "Καραμανλίδικων", του γλωσσικού ιδιώματος των ορθόδοξων χριστιανών της Μικράς Ασίας (αποτελεί παραλλαγή της τουρκικής και γράφεται με το ελληνικό αλφάβητο).

Στην τελετή της απονομή που έγινε στο προεδρικό μέγαρο στην Άγκυρα, ο Πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ τόνισε ότι η Τουρκική Δημοκρατία δεν τιμά μόνο όσους ασχολούνται με τον πρόσφατο πολιτισμό που συνδέεται με την Τουρκική Δημοκρατία, αλλά όλη την προηγούμενη πολιτιστική ιστορία.

«Δεν αναφερόμαστε μονάχα στην Τουρκική Δημοκρατία, αλλά και σε όλους εκείνους τους πολιτισμούς που άνθησαν στο παρελθόν σε αυτόν τον γεωγραφικό χώρο, καθώς όλοι αποτελούν πολιτισμική κληρονομιά της Τουρκίας», είπε ο Τούρκος Πρόεδρος και προσέθεσε: «Είναι σημαντικό να δείξουμε την ευγνωμοσύνη μας σε αυτούς τους ανθρώπους, οι οποίοι συνέχισαν ακόμα και κάτω από δύσκολες συνθήκες, και να τους ευχαριστήσουμε που προωθούν και μελετούν τον τουρκικό πολιτισμό».

Μεταξύ των υπολοίπων ακαδημαϊκών που τιμήθηκαν από τον Πρόεδρο της Τουρκίας ήταν η γνωστή οθωμανολόγος Suraiya Faroqhi από τη Γερμανία, ο ιστορικός Cornell Fleischer από τις ΗΠΑ, ο τουρκολόγος και ιδρυτής του τμήματος Τουρκολογίας στην Κύπρο György Hazai από την Ουγγαρία, η γλωσσολόγος Claudia Römer από την Αυστρία, ο ιστορικός Machiel Kiel από την Ολλανδία, ο τουρκολόγος Dimitry Mihailovic Nasilov από τη Ρωσία, ο ιστορικός Fehim Nametak από τη Βοσνία Ερζεγοβίνη, ο καθηγητής Ισλαμικής Τέχνης Julian Raby από τις ΗΠΑ, ο τουρκολόγος Tadashi Suziki από την Ιαπωνία, ο τουρκολόγος Abdeljelil Temimi από την Τυνησία και ο γλωσσολόγος Abudurexiti Yakufu από την Κίνα.

Στην εκδήλωση παρευρέθηκε ο Λάκης Βίγκας, ο οποίος στο όνομα της ομογένειας της Πόλης εξέφρασε τα θερμά συγχαρητήριά του στην κ. Μπαλτά γι' αυτή την εξαιρετική διάκριση και το πολύ σημαντικό έργο της, που αφορά την ιστορία των ορθόδοξων πληθυσμών της Μικράς Ασίας και της Πόλης.

Η κ. Μπαλτά είχε φέτος οργανώσει μια σημαντική επιστημονική ημερίδα για τα καραμανλίδικα και τις άλλες μορφές γραφής των γλωσσών (αρμενική, λαντίνο ισπανοεβραϊκή, ελληνική) της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, στο Σισμανόγλειο Πολιτιστικό Κέντρο του Γενικού Προξενείου της Κωνσταντινούπολης.

imerisia

Οι Αθηναίοι αλλά και οι τουρίστες από όλο τον κόσμο θα μπορούν πλέον να επισκεφθούν ένα από τα αρχαιότερα και σημαντικότερα γυμνάσια της Αθήνας, το Λύκειο του Αριστοτέλη.

Θα λειτουργεί τις καθημερινές 08:00 -20:00, ενώ προβλέπεται να είναι ανοιχτό και το Σαββατοκύριακο, με είσοδο είτε από την οδό Ρηγίλλης είτε από το Βυζαντινό-Χριστιανικό Μουσείο επί της Βασιλίσσης Σοφίας.

Πρόκειται για 11 στρέμματα αδόμητης γης τα οποία μπορούν οι πολίτες να εντάξουν στην καθημερινότητα τους.

Το εν λόγω Λύκειο ήταν ένα από τα τρία αρχαιότερα γυμνάσια της Αθήνας, μαζί με αυτό της Ακαδημίας Πλάτωνος και του Κυνοσάργους.

Ενημερωτικές πινακίδες πληροφορούν για τη λειτουργία του χώρου, όπου το 335 π.Χ. ιδρύθηκε η Περιπατητική Σχολή του Αριστοτέλη, σε μια κατάφυτη εκτός των τειχών της πόλης περιοχή, μεταξύ των ποταμών Ηριδανού και Ιλισού.

Ο νέος αρχαιολογικός χώρος -από τους πιο σημαντικούς- προστίθεται έτσι στη πρωτεύουσα. Οι Αθηναίοι έχουν πλέον τη δυνατότητα να εντάξουν στην καθημερινότητά τους έναν χώρο εξαιρετικά σημαντικό από αρχαιολογική άποψη -το Λύκειο ήταν ένα από τα τρία αρχαιότερα γυμνάσια της πόλης, μαζί με αυτό της Ακαδημίας Πλάτωνος και του Κυνοσάργους-αλλά και να "ξαναδούν" το κομμάτι αυτό του πολεοδομικού ιστού με διαφορετική οπτική.

Ενημερωτικές πινακίδες πληροφορούν για τη λειτουργία του χώρου, όπου το 335 π.Χ. ιδρύθηκε η Περιπατητική Σχολή του Αριστοτέλη, σε μια κατάφυτη εκτός των τειχών της πόλης περιοχή, μεταξύ των ποταμών Ηριδανού και Ιλισού, που συνεχίζουν ακόμα και σήμερα το "ταξίδι" τους κάτω από την πυκνοδομημένη πόλη.

Στην περιοχή βρίσκονταν επίσης δύο ναοί, του Ηρακλή Παγκράτους και το ιερό του Λυκείου Απόλλωνος, από το οποίο ονομάστηκε και η Σχολή.

Πριν από περίπου έναν μήνα, το κοινό πήρε μια γεύση από τον χώρο, καθώς στο πλαίσιο των Πράσινων Πολιτιστικών Διαδρομών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, πραγματοποιήθηκε ξενάγηση από την προϊσταμένη της Γ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Ελένη Μπάνου.

Οι επισκέπτες απόλαυσαν τότε (όπως θα έχουν την ευκαιρία να το κάνουν και στο εξής), μέσα σε ένα ήσυχο και γεμάτο ενδημικά φυτά τοπίο τα "ταπεινά" αλλά τόσο σημαντικά μνημεία, που προστατεύουν με μη ανταγωνιστικό τρόπο τρία χαμηλά στέγαστρα.

Πρόκειται για τμήματα της παλαίστρας του γυμνασίου από τη φάση των ρωμαϊκών χρόνων, καθώς και δύο υποκαύστων, δεξαμενών, φρεατίου και πηγαδιού, που υπογραμμίζουν τη χρήση δωματίων.

Οι επισκέπτες μπορούν να περιηγηθούν στον χώρο, να κατατοπιστούν από τις ενημερωτικές πινακίδες και να ξαποστάσουν σε μία από τις στάσεις, ατενίζοντας τον χώρο όπου δίδαξε ο πολυεπιστήμων φιλόσοφος, ο οποίος διακρινόταν για τη ρεαλιστική του σκέψη, τη μελέτη της γνώσης για χάρη της γνώσης και τη δημιουργία ενός "καθολικού συστήματος» που εξηγούσε τον κόσμο μέσα από μια σφαιρική και εξαιρετικά πλούσια εικόνα. Το έργο του, που θεωρείται ως το αποκορύφωμα της ελληνικής φιλοσοφίας, χρησιμοποιήθηκε ως τις μέρες μας ως ένα είδος «γενικής εγκυκλοπαίδειας".

«Για πολλά χρόνια ήμουν αντίθετος με τις διακοπές και την επιστροφή των Ελγινείων (sic) μαρμάρων. Έκανα λάθος και για τα δύο». Με αυτά τα λόγια ξεκινάει το άρθρο του για την εμπειρία του από την Ελλάδα ο βραβευμένος με Booker Βρετανός συγγραφέας και δημοσιογράφος Χάουαρντ Τζέικομπσον σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Independent.

Ο κ. Τζέικομπσον σε ένα άρθρο-ύμνο για την Ελλάδα αναφέρει πως μέχρι πριν λίγο καιρό ήταν ενδεχομένως ο μοναδικός Βρετανός συγγραφέας που δεν είχε επισκεφθεί την Ελλάδα. «Ήμουν ένα παιδί του Μάντσεστερ.

Και δεν είχα καμία προκατάληψη για τον ελληνικό λαό, αλλά αυτές οι εικόνες με τον Ζορμπά και τον Άντονι Κουίν να χορεύει συρτάκι στην παραλία ήταν κάτι που με απωθούσε» αναφέρει ο συγγραφέας, υπογραμμίζοντας πως όταν δίδασκε στο Σίδνεϊ ή αργότερα στην Οξφόρδη συνάντησε πολλούς Έλληνες οι οποίοι πήγαιναν με της μητέρες τους ακόμα και στις νυχτερινές εξόδους ώστε οι ίδιες να εγκρίνουν τις κοπέλες που θα γνώριζαν. «Έμοιαζαν ακριβώς σαν τους Εβραίους» αναφέρει ο κ. Τζέικομπσον.

Όπως αναφέρει στο άρθρο του το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως ήταν κάθε φορά που η συζήτηση αφορούσε στα Ελγίνεια (έτσι τα ονομάζει) μάρμαρα. «Αυτά τα μάρμαρα είναι πλέον δικά μας. Μας ανήκουν. Και αν αρχίζαμε να επιστρέφουμε μουσειακά εκθέματα θα έπρεπε να κλείσουμε όλα τα Μουσεία». Σε αυτό το σημείο ο Βρετανός αναφέρεται στο πρώτο του ταξίδι στην Ελλάδα, πριν από λίγο καιρό.

«Όταν όμως βρίσκεσαι στο εκπληκτικό Μουσείο της Ακρόπολης και παίρνεις το δείπνο σου σε ένα εστιατόριο με θέα τον ίδιο τον Παρθενώνα όλα αλλάζουν. Ξαφνικά συνειδητοποιώ το κενό. Την απουσία των μαρμάρων. Ξαφνικά καταλαβαίνεις πως τα μάρμαρα δεν ανήκουν σε εμάς. Μια τρελή παρόρμηση με καταλαμβάνει. Θέλω να φωνάξω στους Έλληνες πως θα τους φέρω εγώ προσωπικά πίσω τα μάρμαρα. Κοιτάζω το απαλό καστανό χρώμα των ματιών τους, όπως θα έκανε ο Λόρδος Μπάιρον πριν από χρόνια και με κυριεύει μια έκσταση συντροφικότητας. Όχι μόνο θα φέρω πίσω τα μάρμαρα αλλά θα γκρεμίσω ακόμα και τον Καθεδρικό του Αγίου Παύλου».

Ο κ. Τζέικομπσον αναφέρει στο άρθρο του πως αφού επέστρεψε, έστω και εικονικά, τα μάρμαρα στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους, τους Έλληνες, φεύγει για την Κρήτη. Και συγκεκριμένα για τα Χανιά. «Μια όμορφη πόλη. Με ωραία εστιατόρια και φιλόξενους ανθρώπους και μια ανακαινισμένη Συναγωγή» αναφέρει μεταξύ άλλων για τα Χανιά ο Βρετανός συγγραφέας. «Εδώ στη ρεσεψιόν του ξενοδοχείου μου ακούω τέσσερις Ελληνίδες να μιλούν με μια φωνή που θα έκανε ακόμα και τον Οδυσσέα να λησμονήσει για πάντα το σπίτι του» συνεχίζει ο Χάουαρντ Τζέικομπσον και καταλήγει: «Να ταξιδεύεις αναγνώστη. Χαλαρώνει το μυαλό...».

Ο ΧΑΟΥΑΡΝΤ ΤΖΕΪΚΟΜΠΣΟΝ γεννήθηκε στο Μάντσεστερ το 1942. Σπούδασε αγγλική λογοτεχνία και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Σίντνεϊ για τρία χρόνια προτού επιστρέψει στην Αγγλία για να συνεχίσει τη διδασκαλία στο Κέιμπριτζ. Στη δεκαετία του ’70 έκανε παραδόσεις μαθημάτων σε διάφορες σχολές˙ από κει εμπνεύστηκε το πρώτο του μυθιστόρημα, μια κωμωδία, είδος που έχει σφραγίσει ολόκληρο το λογοτεχνικό έργο του.  Έχει εργαστεί ως παρουσιαστής στην τηλεόραση ενώ, παράλληλα με την πεζογραφία, διατηρεί εβδομαδιαία στήλη στην εφημερίδα TheIndependent. Θεωρητικά και ιστορικά κείμενά του έχουν γίνει τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ. Με το μυθιστόρημα Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΦΙΝΚΛΕΡ, και ύστερα από δύο υποψηφιότητες, ο Τζέικομπσον κέρδισε το Βραβείο Bookerτο 2010.

Το καλοκαίρι πλέον είναι γεγονός, ακόμα και αν ο καιρός μας το παίζει δύσκολος, εμείς ήδη μετράμε αντίστροφα για τις διακοπές μας, σε κάποιο όμορφο ελληνικό νησί…

Άλλωστε, η χώρα μας διακρίνεται για τον «καυτό» ήλιο, τα καταγάλανα νερά και τα πλακόστρωτα σοκάκια!

Και δεν το λέμε μόνο εμείς αλλά και οι μεγαλύτερες τουριστικές ιστοσελίδες, οι οποίες έπειτα από έρευνα κατέληξαν στα 20 καλύτερα και γραφικότερα σοκάκια του κόσμου, με τρία ελληνικά σοκάκια να φιγουράρουν στην λίστα, ενώ την κορυφή κατέκτησε η όμορφη Σύμη.

Δείτε τα παραμυθένιας ομορφιάς σοκάκια και ταξιδέψτε…

20. Αντίμπ, Γαλλία

19. Χερέθ, Ισπανία

18. Εγκισχάϊμ, Γαλλία

17. Αλμπερομπέλο, Ιταλία

16. Κούντα, Τουρκία

15. Βενετία, Ιταλία

14. Ζιβερνί, Γαλλία

13. Σαν Φρανσίσκο, ΗΠΑ

12. Βόννη, Γερμανία

11. Ορβιέτο, Ιταλία

10. Βοστώνη, ΗΠΑ

9. Βίσμπι, Σουηδία

8. Μήθυμνα, Ελλάδα

7. Φριγιλιάνα, Ισπανία

6. Καρταχένα, Κολομβία

5. Παρίσι, Γαλλία

4. Ζαγοροχώρια, Ελλάδα

3. Βαλένθια, Ισπανία

2. Κινσέϊλ, Ιρλανδία

1. Σύμη, Ελλάδα

Με μια νέα μεγάλη αποκάλυψη ήλθε αντιμέτωπος ο καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης που προΐσταται των ανασκαφών στην αρχαία πόλη της Ελεύθερνας, στην περιοχή του Μυλοποτάμου στην Κρήτη.

Σε πυθάρι, ύψους 2 μέτρων, σε λαξευτό τάφο, βρέθηκε η ταφή νεαρής γυναίκας, 25-27 χρόνων, μαζί με 2.984 χρυσά ελάσματα που πιθανότατα διακοσμούσαν το σάβανο με το οποίο είχαν τυλίξει τη σορό της πριν από 2.650 χρόνια. 


O αρχαιολογικός χώρος της Ελεύθερνας όπως φαίνεται από ψηλά με το στέγαστρό του

Στην ίδια ταφή εκτός από τα χιλιάδες χρυσά ελάσματα, βρέθηκαν επίσης 386 χάντρες από διάφορα υλικά, όπως κεχριμπάρι, αμέθυστος, άργυρος και χρυσός καθώς και σκαραβαίοι που αποκαλύπτουν σχέσεις με την εγγύς Ανατολή και την Αίγυπτο. 

Το πιο εντυπωσιακό εύρημα είναι ένα «μοναδικό» χρυσό κόσμημα που φέρει τη μορφή λίλιουμ, διαφορετικής, όμως, τυπολογίας από τα μινωικά. Έχει ύψος 3 εκατοστά και όταν οι αρχαιολόγοι το καθάρισαν διαπίστωσαν πως φέρει δύο μορφές. Με τους στήμονες προς τα κάτω διακρίνουμε τη μορφή θεότητας κι αν το στρέψεις αντίθετα τη μορφή μέλισσας. 




Το μοναδικό χρυσό κόσμημα που εντοπίστηκε κατά την τελευταία περίοδο της αρχαιολογικής έρευνας. Με τη μορφή μέλισσας και θεότητας.

Στον ίδιο λαξευτό τάφο, που προστατεύεται από τοίχο και διαθέτει είσοδο την οποία έκλεινε πέτρα (διαστάσεων 1,15Χ1,20) βάρους 800 κιλών(!) ένα ακόμη εύρημα εντυπωσίασε τους αρχαιολόγους. Μαζί με τα γυναικεία ταφή βρέθηκε μια ακόμα. Ανήκει σε νεαρό άνδρα που η χρονολόγηση των οστών του δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. 

Οι αρχαιολόγοι υποθέτουν, ωστόσο, πως ανήκει σε ενήλικο άνδρα κρίνοντας και από το μικρό ξίφος που βρέθηκε δίπλα στα οστά. Το γεγονός της διπλής ταφής είναι εντυπωσιακό για τη Νεκρόπολη της αρχαίας Ελεύθερνας καθώς, όπως μέχρι σήμερα δείχνουν τα αρχαιολογικά δεδομένα, οι σοροί των ενήλικων ανδρών-πολεμιστών καίγονταν ενώ θάβονταν μόνο οι έφηβοι, τα παιδιά και οι γυναίκες. 

Όπως εξηγεί ο κ. Σταμπολίδης «η πρακτική αυτή εικονογραφεί τον Ομηρο». «Οι σάρκες του πολεμιστή καίγονται για να φανούν όσο γρηγορότερα γίνεται τα λευκά οστά του που δεν υφίστανται την ταπείνωση της φθοράς του σώματος». Μόνο οι γυναίκες που πέθαιναν στη γέννα εξαγνίζονταν με την πυρά γιατί, σύμφωνα και πάλι με τον Ομηρο, οι πόνοι τους ήταν ισάξιοι των ανδρών πολεμιστών που πέθαιναν στη μάχη. 

Το μυστήριο της διπλής ταφής έχει μπει ήδη στο μικροσκόπιο των ειδικών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει, επίσης, η προσπάθεια των αρχαιολόγων να ανασυστήσουν τη χρυσή διακόσμηση στο σάβανο της νεκρής, με τα χρυσά ελάσματα να φυλάσσονται σήμερα σε δεκάδες κουτάκια. «Πρέπει να ξεδιπλώσουμε τα περίπου 3000 κομμάτια για να φανούν οι ρόμβοι, τα τετράγωνα και οι κύκλοι…».


Μια συγκλονιστική μαρτυρία από την αρχαία γη της Ελεύθερνας. Το χώμα με τα οστά που βρέθηκαν στη γυναικεία ταφή στην οποία εντοπίστηκαν και 2984 χρυσά ελάσματα

Το VETO ταξίδεψε στην Κρήτη (αναλυτικό ρεπορτάζ για την ανασκαφή και το οδοιπορικό μας στον Ψηλορείτη μπορείτε να διαβάσετε στο φύλλο της Κυριακής 3 Οκτωβρίου) και βρέθηκε στο μαγευτικό, κατάφυτο χώρο της αρχαίας Ελεύθερνας που τα τελευταία χρόνια προστατεύεται από υπερσύγχρονο στέγαστρο. Ο χώρος θα γίνει επισκέψιμος όταν ηλεκτροδοτηθεί, κάτι που ο κ. Σταμπολίδης πιστεύει πως θα συμβεί σύντομα. 

Μια αρχαία κοινωνία που είχε ριζώσει στα βουνά, 25 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Ρεθύμνου, διαφέντευε όλη τη γύρω περιοχή, όπου φτάνει σήμερα το μάτι σου και όπως δείχνουν οι αρχαιολογικές έρευνες είχε δημιουργήσει ένα σύστημα αξιών πρωτόγνωρο για την εποχή.

Σύμφωνα με τον ανασκαφέα το κτίριο που αναστηλώθηκε στην ανώτερη βαθμίδα του νεκροταφείου αποτελεί το πρώτο Κενοτάφιο Ηρώων της Ευρωπαϊκής Ιστορίας. Μια ανασκαφή που έχει πολλά ακόμη να προσφέρει καθώς το πολύ μικρό τμήμα της αρχαίας πόλης που ερευνήθηκε τα τελευταία 25 χρόνια έχει δώσει σημαντικότατα ευρήματα.

Η ανάπτυξη απαιτεί ολιστική προσέγγιση

Το Μουσείο της Ελεύθερνας, το πρώτο μουσείο αρχαιολογικού χώρου στην Κρήτη, είναι κάτι αντίστοιχο με εκείνα της Ολυμπίας, των Δελφών, της Βεργίνας. «Οχι βέβαια με το βαρύ όνομα που κουβαλούν εκείνα, αλλά κι αυτό κάποια στιγμή θα γίνει έτσι».

Με αυτά τα λόγια ο επικεφαλής των ανασκαφών θίγει το θέμα της πολιτιστικής πολιτικής. «Δεν μπορείς να έχεις μουσεία σε όλους τους αρχαιολογικούς χώρους, αλλά σε κάθε γεωγραφική περιφέρεια: Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα, Κρήτη, Ηπειρο, Μακεδονία, Θράκη, Δωδεκάνησα... Πρέπει να τα βλέπουμε όμως όλα μελλοντικά και με όραμα».

Η Ολυμπία είναι το πανελλήνιο ιερό του αθλητισμού, οι Δελφοί είναι το πανελλήνιο ιερό της γνώσης, της μουσικής, του Απόλλωνα, η Βεργίνα της ιστορίας του μακεδονικού βασιλείου. Η Ελεύθερνα είναι σε όλο το μινωικό, μυκηναϊκό πλέγμα του πολιτισμού που στηρίζει τον έναν πυλώνα της Κρήτης, έχει όμως και την ομηρική ελληνική διάσταση που στηρίζει τον δεύτερο πυλώνα στο νησί. «Η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει στην περιφερειακή ανάπτυξη μουσείων και χώρων με ολιστική προσέγγιση. Κάθε φορά πρέπει να εξετάζεται η ιδιαιτερότητα ενός μουσείου, ότι δεν υπάρχει αντίστοιχο στην ελληνική επικράτεια. Το καθένα θα εξειδικεύεται σε κάτι σημαντικό».

Ομως, τι αλλάζει στην εποχή μας για το 90% των μουσείων που βρίσκονται σε μεγάλες και μικρές πόλεις; Η αναβάθμισή τους πρέπει επίσης να αντιμετωπίζεται σφαιρικά. «Η Αθήνα έχει το Εθνικό Αρχαιολογικό, το Μουσείο της Ακρόπολης, το Βυζαντινό εθνικό της Μουσείο, επίσης το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, την Πινακοθήκη και τα δυο ιδιωτικά, το Μπενάκη και το Κυκλαδικής. Αν δεν τη δει κάποιος ολιστικά, τα μουσεία της χάνονται. Ο περιβάλλων χώρος των μουσείων της πόλης είναι η ίδια η πόλη. Αν δεν αναβαθμίσεις την Αθήνα, χάνουν και τα μουσεία της. Πρέπει να τα δούμε όλα διαφορετικά. Δεν μπορεί μια υποβαθμισμένη πόλη να έχει αναβαθμισμένα μουσεία. Αρα, ο τομέας του πολιτισμού και του τουρισμού πρέπει να συμπράττουν».

Ο βοτανικός κήπος και η ανασκαφή

Στην Ελεύθερνα, κηρυγμένο τοπίο αρχαιολογικού και φυσικού κάλλους με αρχαιολογικές ζώνες, δεν είναι μόνο τα ευρήματα που προκάλεσαν το ενδιαφέρον της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, αλλά και το περιβάλλον που συνυπάρχει με την πολιτιστική κληρονομιά.

Στο άλσος Ελευθερναίων έχει σχεδιαστεί ένας μοναδικός βοτανικός κήπος με όλα τα φυτά της Κρήτης, όπου ο επισκέπτης θα μαθαίνει κάθε λεπτομέρεια για τις θεραπευτικές και αρωματικές τους ιδιότητες από την αρχαιότητα ώς τις μέρες μας. Ο χώρος έχει διαμορφωθεί για να γίνουν το φθινόπωρο οι φυτεύσεις. Ολόγυρα όμως, υπάρχουν ήδη αιωνόβιες ελιές, κυπαρίσσια, χαρουπιές, ροδιές, πικροδάφνες. Αλλωστε τα δέντρα σε πολλές περιπτώσεις παίζουν τον δικό τους ρόλο στη σήμανση για τις διαδρομές, εκτός βέβαια από τις πινακίδες. Ο επισκέπτης θα γνωρίζει ότι για να φτάσει από τη νεκρόπολη στην ακρόπολη χρειάζεται να ακολουθήσει το μονοπάτι με τις αμυγδαλιές, ενώ τα κυπαρίσσια οδηγούν στο μουσείο. Οσο για τα καθιστικά, είναι παντού διακριτικά και καλόγουστα.

Οι πιο υποψιασμένοι τουρίστες για τη φύση και τα αρχαία ζητούν ήδη από τους ξεναγούς να δουν τον αρχαιολογικό χώρο με τα δύο στέγαστρα, το καμπυλωτό από την πλευρά της νεκρόπολης και το άλλο για τη βασιλική της ανατολικής πλευράς. Στο μουσείο όμως, σε έναν χρόνο, θα θαυμάζουν τους θησαυρούς που αποκαλύφθηκαν τα 30 χρόνια των ανασκαφών. Ανάμεσά τους η Κόρη της Ελεύθερνας (τώρα φυλάσσεται σε αποθήκες), που θεωρείται «αδερφή» της Κόρης της Ωξέρ που βρίσκεται στο Λούβρο.

Οι παλιές προβλέψεις το έλεγαν: «Η Πόλη που έχτισε ο γιος της Αγίας Ελένης, ο ισαπόστολος και Μέγας Κωνσταντίνος, θα ζήσει .1000 χρόνια. Και θα χαθεί, είχαν πει οι αστρολόγοι, όταν θα βασιλεύσει πάλι κάποιος Κωνσταντίνος, γιος κι αυτός μιας μάνας που θα ονομάζεται Ελένη. (σ. Ελένη Δραγάτση).