Η μετάλλαξη Όμικρον εξακολουθεί να εξαπλώνεται στον κόσμο, με δύο νέα κρούσματα να εντοπίζονται σήμερα στην Αυστραλία, παρά το γεγονός ότι ολοένα και περισσότερες χώρες επιβάλουν ταξιδιωτικούς περιορισμούς σε μια προσπάθεια να προστατευθούν.
Το υπουργείο Υγείας της πιο πολυπληθούς πολιτείας της Αυστραλίας, της Νέας Νότιας Ουαλίας, ανακοίνωσε σήμερα ότι δύο ταξιδιώτες που έφτασαν χθες Σάββατο στο Σίδνεϊ από τον νότιο τμήμα της Αφρικής βρέθηκαν θετικοί στο στέλεχος Όμικρον.
Και οι δύο ήταν ασυμπτωματικοί, πλήρως εμβολιασμένοι κατά της covid-19 και έχουν τεθεί σε καραντίνα, σύμφωνα με τις αρχές. Άλλοι 12 επιβάτες της ίδιας πτήσης που επίσης προέρχονται από το νότιο τμήμα της Αφρικής μπήκαν σε απομόνωση, παρά το γεγονός ότι δεν έχουν διαγνωστεί με covid-19, ενώ οι συνολικά 260 επιβαίνοντες στο αεροσκάφος - επιβάτες και πλήρωμα-έχουν λάβει εντολή να αυτοαπομονωθούν.
Τα κρούσματα στην Αυστραλία αποτελούν την πιο πρόσφατη ένδειξη ότι το νέο στέλεχος του κορονοϊού ίσως αποδειχθεί δύσκολο να περιοριστεί. Το Όμικρον εντοπίστηκε αρχικά στη Νότια Αφρικής και έκτοτε έχουν αναφερθεί κρούσματα στη Βρετανία, τη Γερμανία, την Ιταλία, το Βέλγιο, τη Μποτσουάνα, το Ισραήλ και το Χονγκ Κονγκ. Οι αρχές της Αυστρίας εξατάζουν σήμερα ένα ύποπτο κρούσμα.
Το νέο αυτό στέλεχος, το οποίο έχει χαρακτηριστεί «στέλεχος ανησυχίας» από τον Παγκόσμιο Οργανισμός Υγείας, έχει προκαλέσει ανησυχία παγκοσμίως καθώς ενδέχεται να είναι ανθεκτικό στα εμβόλια και να παρατείνει την πανδημία covid-19, η οποία διαρκεί σχεδόν δύο χρόνια.
Η παραλλαγή Όμικρον θεωρείται πιο μεταδοτική από προηγούμενες, αν και οι ειδικοί ακόμη δεν γνωρίζουν αν προκαλεί πιο σοβαρή ή πιο ήπια νόσηση σε σχέση με άλλα στελέχη.
Πολλές χώρες έχουν ήδη επιβάλει ή σχεδιάζουν να επιβάλουν ταξιδιωτικούς περιορισμούς για κράτη του νότιου τμήματος της Αφρικής.
Υιοθετώντας τα πιο δραστικά μέτρα μέχρι στιγμής, το Ισραήλ ανακοίνωσε αργά χθες Σάββατο ότι απαγορεύει την είσοδο στο έδαφός του όλων των αλλοδαπών, ενώ επαναφέρει σε λειτουργία μια τεχνολογία παρακολούθησης των προσώπων μέσω των κινητών τους τηλεφώνων προκειμένου να αποτραπεί η εξάπλωση του Όμικρον στη χώρα.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Ναφτάλι Μπένετ δήλωσε ότι η απαγόρευση εισόδου στη χώρα θα ισχύει για 14 ημέρες. Στο διάστημα αυτό οι αξιωματούχοι ελπίζουν ότι θα υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων έναντι του στελέχους Όμικρον.
Από την πλευρά της η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής κατήγγειλε χθες τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς επισημαίνοντας ότι είναι άδικοι και πιθανόν θα βλάψουν την οικονομία της, εκτίμησε μάλιστα ότι τιμωρείται για την επιστημονική της ικανότητα να εντοπίσει έγκαιρα παραλλαγμένα στελέχη του κορονοϊού.
Στη Βρετανία, όπου εντοπίστηκαν δύο κρούσματα της παραλλαγής Όμικρον που σχετίζονταν με ταξίδια στο νότιο τμήμα της Αφρικής, η κυβέρνηση ανακοίνωσε μέτρα για την ανάσχεση της εξάπλωσης του στελέχους, περιλαμβανομένης της υποχρέωσης όλων όσοι φτάνουν στη χώρα να υποβάλλονται σε τεστ PCR.
Οι αρχές του γερμανικού κρατιδίου της Βαυαρίας επίσης ανακοίνωσαν δύο κρούσματα του στελέχους Όμικρον χθες.
Στην Ιταλία το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας επεσήμανε ότι ένα κρούσμα του νέου στελέχους εντοπίστηκε στο Μιλάνο σε ένα πρόσωπο που επέστρεψε από τη Μοζαμβίκη.
Ανισότητες στα εμβόλια
Αν και οι επιδημιολόγοι λένε πως ίσως είναι αργά για να ανακοπεί η εξάπλωση της παραλλαγής Όμικρον μέσω των ταξιδιωτικών περιορισμών, πολλές χώρες -- όπως οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, ο Καναδάς, τα κράτη της ΕΕ, η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, η Σαουδική Αραβία και η Ταϊλάνδη-έχουν ανακοινώσει ταξιδιωτικές απαγορεύσεις ή περιορισμούς για τα κράτη της νότιας Αφρικής.
Ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας του Μεξικού Ούγο Λόπες Γκατέλ δήλωσε ότι οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί δεν συμβάλουν στην ανάσχεση της εξάπλωσης του νέου παραλλαγμένου στελέχους, χαρακτηρίζοντας τα μέτρα που έλαβαν κάποιες χώρες «δυσανάλογα».
«Δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι πιο μολυσματικό ή ότι ξεφεύγει από την ανοσία των εμβολίων. (Οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί) επηρεάζουν την οικονομία και την ευημερία των πολιτών», επεσήμανε σε ανάρτησή του στο Twitter χθες Σάββατο.
Το στέλεχος Όμικρον εμφανίστηκε σε μια περίοδο που πολλές χώρες στην Ευρώπη ήταν ήδη αντιμέτωπες με άνοδο των κρουσμάτων της covid-19, με κάποιες από αυτές να έχουν επαναφέρει περιορισμούς στις κοινωνικές επαφές σε μια προσπάθεια να ανακόψουν την εξάπλωση της επιδημίας.
Εξάλλου η νέα παραλλαγή έφερε ξανά στο προσκήνιο τις τεράστιες ανισότητες στα ποσοστά εμβολιασμού κατά της covid-19 σε όλο τον κόσμο. Την ώρα που πολλές ανεπτυγμένες χώρες έχουν αρχίσει να χορηγούν στους κατοίκους τους τρίτη, ενισχυτική δόση εμβολίου, λιγότερο από το 7% των κατοίκων των χωρών με χαμηλό εισόδημα έχει λάβει μία πρώτη δόση εμβολίου, σύμφωνα με ιατρικές και ανθρωπιστικές οργανώσεις.
Ο Σεθ Μπέρκλι, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του μηχανισμού GAVI ο οποίος μαζί με τον ΠΟΥ έχει ξεκινήσει την πρωτοβουλία COVAX με στόχο να υπάρξει πιο δίκαιη κατανομή των εμβολίων της covid-19, δήλωσε ότι η πρόσβαση στα εμβόλια είναι ζωτικής σημασίας για να αποφευχθεί η εμφάνιση νέων παραλλαγμένων στελεχών του κορονοϊού.
«Αν και πρέπει να μάθουμε περισσότερα για το Όμικρον, αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι για όσο διάστημα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Γης δεν έχει εμβολιαστεί θα εμφανίζονται παραλλαγμένα στελέχη και η πανδημία θα συνεχίσει να παρατείνεται», τόνισε.
Ποια είναι τα πρώτα συμπτώματα της μετάλλαξης Όμικρον
Η Ανζελικ Κοτζέ ήταν η πρώτη γιατρός που εντόπισε τη νέα μετάλλαξη και ειδοποίησε τις αρχές για περίεργα συμπτώματα στις 18 Νοεμβρίου.
Σε συνέντευξή της στο BBC είπε ότι οι ασθενείς παραπονέθηκαν κυρίως για πόνο στο σώμα και υπερβολική κούραση. Κανένας τους δεν είχε απώλεια γεύσης ή όσφρησης όπως γίνεται με τον παραδοσιακό Covid.
Πρόσθεσε ότι προς το παρόν το βλέπουμε κυρίως στη νεότερη γενιά και δεν μιλάμε για ασθενείς που χρειάζονται νοσηλεία.
Ωστόσο είπε ότι αυτό που προκαλεί ανησυχία είναι ότι εάν το κολλήσουν ηλικιωμένοι ή ανεμβολίαστοι κινδυνεύουν να αναπτύξουν μια σοβαρή μορφή της νόσου.
Τι γνωρίζουμε για τη μετάλλαξη Όμικρον, τι λέει μελέτη του ΕΚΠΑ
Η πολύ πρόσφατη ταυτοποίηση της μετάλλαξης Όμικρον έχει προκαλέσει παγκόσμια ανησυχία με ιδιαίτερα σημαντικές υγειονομικές αλλά και κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις.
Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Γιάννης Ντάνασης, Πάνος Μαλανδράκης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα νεότερα δεδομένα.
Το νέο στέλεχος ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά σε δείγματα ασθενών με COVID-19 που συλλέχθηκαν στις 11 Νοεμβρίου 2021 στη Μποτσουάνα, ενώ πολύ σύντομα ταυτοποιήθηκε και στη Νότια Αφρική καθώς και σε έναν εμβολιασμένο ταξιδιώτη που είχε επιστρέψει στο Χονγκ Κονγκ μετά από ταξίδι στη Νότια Αφρική κατά τα χρονικό διάστημα 22 Οκτωβρίου με 11 Νοεμβρίου 2021.
Το στέλεχος Β.1.1.529 ανιχνεύτηκε και σε άλλο ένα άτομο στο ξενοδοχείο όπου διέμενε σε καραντίνα ο ταξιδιώτης με τον οποίο ήρθε σε επαφή. Ακολούθως, νέες περιπτώσεις COVID-19 που οφείλονται στο νέο στέλεχος καταγράφηκαν στο Ισραήλ και στο Βέλγιο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το κρούσμα που εντοπίστηκε στο Βέλγιο δεν είχε εμβολιαστεί ούτε είχε προηγουμένως νοσήσει από COVID-19 και είχε ταξιδέψει μόνο στην Αίγυπτο και στην Τουρκία, ενώ εμφάνισε συμπτώματα 11 ημέρες μετά το ταξίδι στην Αίγυπτο μέσω Τουρκίας στις αρχές του Νοεμβρίου 2021.
Το γεγονός εγείρει ανησυχίες σχετικά με την εξάπλωση του νέου στελέχους σε περισσότερες χώρες όχι μόνο της Αφρικής αλλά και άλλων ηπείρων. Κρούσματα COVID-19 που οφείλονται στο νέο στέλεχος έχουν επίσης καταγραφεί σε Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία και Ιταλία. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν δεδομένα που να υποδηλώνουν ότι η λοίμωξη με το νέο στέλεχος οδηγεί σε πιο σοβαρή συμπτωματολογία.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ονόμασε το νέο στέλεχος Β.1.1.529 «Όμικρον» και το χαρακτήρισε «στέλεχος ανησυχίας». Το νέο στέλεχος Β.1.1.529 εμφανίζει ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό προφίλ 32 μεταλλάξεων στα γονίδια της πρωτεΐνης – ακίδας S που χρησιμοποιεί ο ιός προκειμένου να εισβάλλει στα ανθρώπινα κύτταρα. Ο αριθμός και το είδος των μεταλλαγών προκαλούν προβληματισμό στη διεθνή επιστημονική κοινότητα.
Ο ιολόγος Tom Peacock από το Imperial College London σημειώνει ότι είναι το πρώτο στέλεχος του SARS-CoV-2 με δύο μεταλλαγές που κωδικοποιούν για τη θέση διάσπασης της φουρίνης στην πρωτεΐνη S, τις P681H και N679K. Αυτές οι μεταλλαγές, μαζί με τη H655Υ, σχετίζονται με βελτιωμένη ικανότητα του ιού να εισέρχεται στα ανθρώπινα κύτταρα και αυξημένο δυναμικό μετάδοσης, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι η μετάλλαξη P681H ανιχνεύεται και στο στέλεχος Δέλτα.
Επιπλέον, η διαγραφή nsp6 (Δ105-107) μπορεί να σχετίζεται με διαφυγή της φυσικής ανοσίας του ανθρώπου, καθώς οδηγεί σε ανταγωνισμό της δράσης των ιντερφερονών που έχουν αντι-ιική δράση, και επιπλέον μπορεί να σχετίζεται και με αυξημένη μεταδοτικότητα. Η συγκεκριμένη μετάλλαξη έχει ανιχνευτεί επίσης και στα στελέχη Άλφα, Βήτα, Γάμμα και Λάμδα.
Πέρα από τις μεταλλαγές που αφορούν την πρωτεΐνη S, υπάρχουν και άλλες ανησυχητικές μεταλλαγές στο στέλεχος Όμικρον όπως οι R203K και G204R που αφορούν το νουκλεοκαψίδιο, που σχετίζονται με αυξημένη λοιμογονικότητα και έχουν επίσης ανιχνευτεί στα στελέχη Άλφα, Γάμμα και Λάμδα.
Οι μεταλλάξεις που ανιχνεύτηκαν στο νέο στέλεχος Όμικρον μπορεί επίσης να αυξάνουν τον κίνδυνο επαναλοίμωξης, διαφυγής της προστασίας που προσφέρει ο εμβολιασμός καθώς και μειωμένης αποτελεσματικότητας των θεραπειών με μονοκλωνικά αντισώματα έναντι του SARS-CoV-2. Ωστόσο, περαιτέρω έρευνα είναι αναγκαία για να καθοριστεί το ακριβές επίπεδο κινδύνου.
Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα επιδημιολογικά στοιχεία από τα δεδομένα αλληλούχισης του γονιδιώματος του SARS-CoV-2 στα κρούσματα της Νότιας Αφρικής, όπου φαίνεται ότι το νέο στέλεχος Β.1.1.529 επικρατεί του στελέχους δέλτα. Πρόσφατες συρροές κρουσμάτων COVID-19 σε περιοχές της Νότιας Αφρικής αποδίδονται σχεδόν εξ’ ολοκλήρου στο νέο στέλεχος Όμικρον.
Λαμβάνοντας όλα τα ανωτέρω υπόψη, επιδημιολογικά μοντέλα εκτίμησης κινδύνου προβλέπουν ότι το στέλεχος Όμικρον έχει σαφές πλεονέκτημα ταχείας επικράτησης έναντι του στελέχους Δέλτα.
Όσον αφορά στη διάγνωση του νέου στελέχους Όμικρον, είναι δυνατή η ταχεία ανίχνευση με την υπάρχουσα τεχνολογία αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) και το S-gene dropout test πριν ακολουθήσει η επιβεβαίωση με την αλληλούχιση του γονιδιώματος του ιού που απαιτεί περισσότερο χρόνο.
Πρώιμα δεδομένα με βάση τις δοκιμασίες PCR S-gene dropout σε δείγματα από νέα κρούσματα COVID-19 σε διαφορετικές επαρχίες της Νότιας Αφρικής υποδηλώνουν ότι το νέο στέλεχος Όμικρον πιθανότατα έχει ήδη διασπαρεί σε ολόκληρη τη χώρα.
Τόσο η Ευρώπη όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ έχουν ήδη επιβάλλει ταξιδιωτικούς περιορισμούς σε χώρες της Αφρικής όπου έχει καταγραφεί συρροή κρουσμάτων με το νέο στέλεχος Όμικρον. 600 ταξιδιώτες που επέστρεψαν στην Ολλανδία από τη Νότια Αφρική βρίσκονται σε καραντίνα και εξετάζονται για πιθανή ανίχνευση του νέου στελέχους καθώς τουλάχιστον 61 από αυτούς έχουν επιβεβαιωμένη λοίμωξη COVID-19.
Οι εταιρείες Pfizer, Moderna και Novavax έχουν ήδη ανακοινώσει ότι εργάζονται ταχύτατα ώστε να εξακριβώσουν αφενός την αποτελεσματικότητα των εμβολίων τους έναντι στο νέο στέλεχος Όμικρον και αφετέρου να τα προσαρμόσουν κατάλληλα ώστε να προσφέρουν ισχυρή προστασία έναντι του νέου στελέχους.
Συμπερασματικά, το νέο στέλεχος Όμικρον του SARS-CoV-2 εγείρει σοβαρές ανησυχίες ως προς το δυναμικό μετάδοσης, επαναλοίμωξης καθώς και διαφυγής της προστασίας που προσφέρουν τα εμβόλια. Σαφή δεδομένα σε σχέση με τα ανωτέρω θα είναι διαθέσιμα εντός των επομένων τεσσάρων εβδομάδων.
Σε αυτό το πλαίσιο, κρίνεται ακόμα πιο αναγκαίος ο εμβολιασμός με την τρίτη αναμνηστική δόση για την επίτευξη της μέγιστης προστασίας από τη σοβαρή νόσο COVID-19, καθώς και η συνεχής επαγρύπνηση για τον έγκαιρο εντοπισμό και απομόνωση των κρουσμάτων προκειμένου να ανακοπεί η αλυσίδα μετάδοσης.
Επιπλέον, η αύξηση των εμβολιασμών στις αναπτυσσόμενες χώρες πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα των ανεπτυγμένων κρατών και των διεθνών οργανισμών. Η πλειοψηφία των Ειδικών σημειώνει ότι ακόμα και στην πιθανότητα επιβεβαίωσης των πλέον δυσμενών σεναρίων, δεν θα επιστρέψουμε στην αρχική κατάσταση της πανδημίας.
Dnews