Μάρτιν Σούλτς: «Η μονόπλευρη λιτότητα δεν θα μας βγάλει από την κρίση»...

 

Ο Μάρτιν Σουλτς στην αποκλειστική του συνέντευξη στην «Εφ. Συν.» τάσσεται υπέρ της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης ως του μόνου μέσου για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του 21ου αιώνα και απορρίπτει την επιλογή της τρόικας για μονόπλευρη λιτότητα χωρίς μέτρα ικανά να διασφαλίσουν την ανάπτυξη.

Τάσσεται υπέρ της ουσιαστικής συμμετοχής του Ευρωκοινοβουλίου στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων και ζητά δικαιότερη διανομή του πλούτου, προκειμένου να μειωθεί το εμπεδωμένο αίσθημα αδικίας στην Ε.Ε.

«Η τρόικα να ελέγχεται εξονυχιστικά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Τάσο Τσακίρογλου

• Παρότι το ΔΝΤ έχει παραδεχτεί ότι το πρόγραμμα για την Ελλάδα είναι λάθος, η τρόικα και η ελληνική κυβέρνηση συνεχίζουν την ίδια οικονομική συνταγή: λιτότητα, βαριά φορολογία για τα φτωχότερα στρώματα κ.λπ. Προσφέρει αυτή η μέθοδος διέξοδο από τη μιζέρια και την ύφεση;

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει προειδοποιήσει επανειλημμένως ότι η μονόπλευρη λιτότητα δεν θα μας βγάλει από την κρίση. Αυτό ισχύει για την Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιταλία και τις υπόλοιπες χώρες: δεν χρειάζεται να είσαι οικονομολόγος για να καταλάβεις ότι μόνο με περικοπές δεν μπορείς να αυξήσεις τα δημόσια οικονομικά και ότι απαιτείται ανάπτυξη για να βελτιώσεις τα έσοδα. Στο Κοινοβούλιο έχουμε απαιτήσει μια στρατηγική, ένα μείγμα πολιτικής που θα συνδυάζει τη δημοσιονομική πειθαρχία –η οποία είναι αναγκαία– με μια στρατηγική για επενδύσεις και απασχόληση. Η Ελλάδα χρειάζεται επειγόντως τώρα ένα πρόγραμμα που θα διευκολύνει την πρόσβαση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε κονδύλια, προκειμένου να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και να επανεκκινήσει την οικονομία της.

• Πολλοί Ευρωπαίοι διανοούμενοι, όπως ο Γιούργκεν Χάμπερμας και ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν, θέτουν την έννοια της «αλληλεγγύης» ως το απαραίτητο εργαλείο για δημοκρατία και ευημερία στην Ευρώπη. Τι πιστεύετε εσείς;

Η αλληλεγγύη είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Είναι η βάση και η συγκολλητική της ουσία. Πρέπει να θυμηθούμε για ποιο λόγο φτιάχτηκε αυτό το σχέδιο και ποια είναι τα θεμέλιά του. Βγαίνοντας πιθανώς από τη σκοτεινότερη περίοδο της ιστορίας μας, όπου ο πόλεμος, η καταστροφή, η εκδίκηση, η φτώχεια και η απελπισία αποτελούσαν τον κανόνα, μερικοί φωτισμένοι άνθρωποι κατανόησαν ότι μόνο αντικαθιστώντας την προσπάθεια να κυριαρχήσει ο ένας πάνω στον άλλο με τη συνεργασία των εθνών, βασισμένη στον αμοιβαίο σεβασμό και έλεγχο, η Ευρώπη θα μπορούσε να εγγυηθεί στους πολίτες της την ειρήνη και την ευημερία. Αυτός είναι ο λόγος που η αλληλεγγύη δεν αποτελεί απλώς ένα συμπλήρωμα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, αλλά το θεμέλιό του: οπωσδήποτε πρέπει να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις του 21ου αιώνα, αλλά χωρίς αλληλεγγύη ολόκληρη η κατασκευή κινδυνεύει να καταρρεύσει. Αυτός είναι ο λόγος που είμαι τόσο ανήσυχος όταν βλέπω νέες μορφές εθνικών εγωισμών να αναδύονται εκ νέου στην Ευρώπη. Πρέπει ωστόσο να θυμίσουμε επίσης ότι η αλληλεγγύη είναι μια αμοιβαία ευθύνη: εκείνοι που προσδοκούν από τους άλλους αλληλεγγύη πρέπει επίσης να κάνουν όσα τους αναλογούν. Η αλληλεγγύη είναι ένας δρόμος διπλής κατεύθυνσης.

• Τα περισσότερα κυβερνητικά κόμματα δείχνουν να πιστεύουν ότι μπορούν να αποφασίζουν περισσότερο αποτελεσματικά χωρίς δημοκρατία, χωρίς «πολλή άχρηστη συζήτηση με τα Κοινοβούλια». Τι συμβαίνει σε ευρωπαϊκό επίπεδο;

Τα Κοινοβούλια πάσχουν στις μέρες μας, διότι η κρίση χρησιμοποιήθηκε ως δικαιολογία για να αποφευχθεί μια δημόσια, διαφανής, επίμαχη συζήτηση σχετικά με τις πιθανές λύσεις, τόσο σ’ ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι αρχηγοί των κρατών και οι κυβερνήσεις ενεπλάκησαν σε αμέτρητες «επείγουσες συνόδους», εν μέρει κρατώντας τα Κοινοβούλια μακριά από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, με την αιτιολογία ότι «οι αποφάσεις πρέπει να ληφθούν ταχύτατα» και στο τέλος κατέληγαν χωρίς αποτελεσματικές λύσεις, αλλά έτοιμοι να συγκαλέσουν την επόμενη σύνοδο. Κατά τη γνώμη μου αυτή η μέθοδος είναι όχι μόνο αναποτελεσματική, αλλά και προκάλεσε σοβαρές ζημιές στην εικόνα της Ε.Ε, καθώς οι πολίτες έχουν την εντύπωση ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται ερήμην τους από κάποιους γκρίζους, γραφειοκρατικούς και αντιδημοκρατικούς οργανισμούς. Γι’ αυτό τον λόγο βασικός μου στόχος ως προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου είναι να διασφαλίσω ότι το Κοινοβούλιο συμμετέχει στις αποφάσεις που έχουν επιπτώσεις στη ζωή των πολιτών και ότι αυτές οι αποφάσεις λαμβάνονται με διαφάνεια και όχι πίσω από κλειστές πόρτες μέσα στη νύχτα. Είμαι πεισμένος ότι η τρόικα, για παράδειγμα, τουλάχιστον όσον αφορά το ευρωπαϊκό της κομμάτι (την Κομισιόν και την ΕΚΤ) θα έπρεπε να ελέγχεται εξονυχιστικά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

• Πώς επηρεάζουν την κοινωνική συνοχή στην Ευρώπη η ανεργία και η φτώχεια και πώς μπορούν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες;

Ακόμα και εάν η διάλυση του ευρώ δεν αποτελεί πλέον τον μεγαλύτερο κίνδυνο, το τίμημα που πληρώνουμε εξαιτίας της κρίσης με όρους κοινωνικής συνοχής, ιδιαίτερα σε ορισμένες χώρες, είναι πολύ μεγάλο. Στον βαθμό που τα ποσοστά της ανεργίας και ειδικά της νεανικής ανεργίας παραμένουν τόσο ανησυχητικά, δεν μπορούμε να πούμε ότι η κρίση ξεπεράστηκε. Μόνο με μια καλύτερη αναδιανομή του πλούτου, με αυξανόμενη οικονομική δυνατότητα και μείωση των ανισορροπιών μέσα στις χώρες και ανάμεσα στα κράτη μπορεί να ξαναϋφανθεί η κοινωνική συνοχή πάνω σε μια βάση ισότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης. Στην Ελλάδα για παράδειγμα, ενώ οι απλοί άνθρωποι υποφέρουν εξαιτίας των περικοπών σε βασικές υπηρεσίες όπως η περίθαλψη και η Παιδεία και αγωνίζονται να ανταποκριθούν στη βαριά φορολογία και στους χαμηλούς μισθούς, οι πλούσιοι Ελληνες αγοράζουν πανάκριβα διαμερίσματα στο Λονδίνο και στο Βερολίνο.

• Πώς επιδρά αυτό στους πολίτες;

Είναι αυτό το αίσθημα αδικίας που θέτει σε κίνδυνο την κοινωνική συνοχή και το ίδιο συμβαίνει μεταξύ των διαφόρων χωρών της Ε.Ε., όταν κάποιοι έχουν την εντύπωση ότι πρέπει να πληρώσουν για τους άλλους και κάποιοι άλλοι αισθάνονται ότι τους εγκαταλείπουν ή ακόμα και ότι τους τιμωρούν. Η Ε.Ε. μπορεί να αντιμετωπίσει αυτές τις ανισορροπίες μόνο εάν καταφέρει να λάβει υπόψη της τα συμφέροντα όλων και όταν κανένας δεν θα νιώθει ισχυρότερος από τους άλλους. Συγκεκριμένα, ο προϋπολογισμός της Ε.Ε. είναι ένα πανίσχυρο όργανο για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και χάρη στο Ευρωκοινοβούλιο καταφέραμε να διασώσουμε ορισμένες σημαντικές χρηματοδοτήσεις, οι οποίες βρίσκονταν υπό την απειλή περικοπής, όπως τα Ταμεία Συνοχής. Το νέο Ταμείο για την αντιμετώπιση της νεανικής ανεργίας, αν και δεν είναι επαρκές, μπορεί επίσης να δώσει κίνητρα για την απασχόληση νέων ανθρώπων.

• Πρόσφατα η Ε.Ε. ενεπλάκη στο σκάνδαλο «Data-Gate», με την αμερικανική μυστική υπηρεσία NSA να κάνει υποκλοπές σε κτίρια της Ενωσης. Γράφτηκε στον Τύπο ότι γνώστης του θέματος ήταν και η γερμανική μυστική υπηρεσία. Τι σημαίνουν όλα αυτά για τη δημοκρατία;

Ηταν σοκαριστικό διότι νιώσαμε ότι οι καλύτεροί μας σύμμαχοι μας αντιμετωπίζουν σαν εχθρούς: μου θύμισε τις μεθόδους του Ψυχρού Πολέμου και δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να είναι έτσι τα πράγματα στον 21ο αιώνα. Σέβομαι απολύτως την ανάγκη για ασφάλεια των αμερικανικών αρχών, αλλά δεν βλέπω με ποιο τρόπο μπορεί η Ε.Ε. να συνιστά απειλή γι’ αυτές. Η αίσθησή μου είναι ότι σε αρκετές χώρες, όχι μόνο στις ΗΠΑ, οι μυστικές υπηρεσίες δρουν εντελώς εκτός ελέγχου, σε μια οιονεί «εκτός νόμου» περιοχή. Μετά το ξέσπασμα του σκανδάλου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο άνοιξαν ένα διάλογο με τις αμερικανικές αρχές, προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα τους λόγους και τη λειτουργία της μαζικής αυτής κατασκοπίας και στο Ευρωκοινοβούλιο συστήσαμε μια επιτροπή έρευνας που θα ξεκινήσει τις εργασίες της αυτή την εβδομάδα. Η υπόθεση σχετίζεται επίσης με τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ της Ε.Ε. και των ΗΠΑ, για την οποία χρειαζόμαστε επαρκείς εγγυήσεις σεβασμού της ιδιωτικότητας και προστασίας των δεδομένων. Γι’ αυτό τον λόγο το Κοινοβούλιο αποφάσισε τον Ιούλιο ότι αυτές οι διαπραγματεύσεις και η διερεύνηση του σκανδάλου των υποκλοπών θα διεξάγονται ταυτόχρονα. Παράλληλα επεξεργαζόμαστε ένα θεμελιώδη ευρωπαϊκό νόμο για την ενίσχυση της προστασίας των δεδομένων στην Ε.Ε. Αυτό αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

• Στην Ελλάδα η Χρυσή Αυγή επιτίθεται σε μετανάστες και προκαλεί τη δημοκρατική τάξη. Τι πιστεύετε για την άνοδο του ακροδεξιού ή ακόμα και φασιστικού εξτρεμισμού σε διάφορες χώρες;

Είναι επικίνδυνο, διότι τέτοια κόμματα, για δικό τους εκλογικό όφελος, πυροδοτούν ξενοφοβικά, ρατσιστικά και εθνικιστικά αισθήματα, τα οποία το μόνο που κάνουν είναι να στρέφουν τον ένα εναντίον του άλλου και να μας οδηγούν όλους στην άβυσσο. Πρέπει να πολεμήσουμε με όλα τα μέσα ενάντια σ’ αυτή την ψευδαίσθηση ότι μόνοι μας μπορούμε να γίνουμε πιο ισχυροί. Αυτό δεν ισχύει σε έναν αιώνα κατά τον οποίο μεγάλες παγκόσμιες δυνάμεις ανταγωνίζονται σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Πόσο θα μετρούσε η Ελλάδα, η Γαλλία, ακόμα και η Γερμανία, εάν ήταν μόνες τους στον κόσμο του 21ου αιώνα; Θα ήταν περισσότερο ανταγωνιστικές απέναντι στην Ινδία ή την Κίνα εάν είχαν κλειστά σύνορα, εθνικά νομίσματα και καθόλου διεθνή συνεργασία; Δεν το νομίζω. Μόνο μαζί μπορούμε να είμαστε ισχυρότεροι και γι’ αυτό χρειαζόμαστε την Ε.Ε. και την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Ο καλύτερος τρόπος για να παλέψουμε ενάντια στον λαϊκισμό και την Ακρα Δεξιά είναι η κοινωνική δικαιοσύνη: αυτά τα κόμματα πετυχαίνουν μόνο όταν οι πολίτες νιώθουν ανασφαλείς και έχουν άγχος για το μέλλον. Μια καλύτερη διανομή του πλούτου θα μείωνε σίγουρα την επιρροή τους.

• Συμμερίζεστε την άποψη ότι ίσως η Γερμανία αποδεικνύεται «πολύ μεγάλη για την Ευρώπη, αλλά πολύ μικρή για τον κόσμο»;

Η Γερμανία, παρά την οικονομική της ισχύ, δεν είναι πολύ μεγάλη για την Ευρώπη, αλλά είναι σίγουρα πολύ μικρή για τον κόσμο, όπως και κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα από μόνη της. Ομως οι δυνατότερες πλάτες πρέπει να κουβαλήσουν μεγαλύτερο βάρος από τις ασθενέστερες και όταν οι Γερμανοί πολίτες παραπονιούνται ότι πληρώνουν πάρα πολλά για τους άλλους, εγώ απαντώ ότι η σταθερότητα του ευρώ και η αντιμετώπιση των οικονομικών ανισορροπιών μέσα στην ευρωζώνη είναι σε μεγάλο βαθμό προς όφελος της Γερμανίας. Χωρίς το ευρώ, ένα γερμανικό νόμισμα θα βρισκόταν στα ύψη, ίσως σε οικονομικώς μη βιώσιμα επίπεδα. Από την άλλη, για χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, ένα ισχυρά υποτιμημένο νόμισμα θα συνεπαγόταν ίσως φτηνότερα προϊόντα προς εξαγωγή, αλλά οι τιμές των (εισαγόμενων) πρώτων υλών επίσης θα πήγαιναν στα ύψη προκαλώντας νέα προβλήματα. Ετσι είναι καλύτερα για όλους να μείνουμε μαζί!

efsyn